روغن ترمز هم، مانند هر وسیله دیگری در اتومبیل از یک عمر مفیدی برخوردار است که پس از مدتی عمر مفید آن به پایان خواهد رسید و دیگر خاصیت اولیه خود را نخواهد داشت.
کارشناسان بر این موضوع تاکید دارند که هر دو سال یک بار یا پس از طی مسافت ۵۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر در آب و هوای معمولی، مایع روغنِ ترمز باید تعویض گردد و اگر در مناطق مرطوب و شرجی زندگی کرده و تردد دارید، این زمان را به سالی یک بار و یا طی مسافتی حداکثر ۲۰ تا ۲۵ هزار کیلومتر تقلیل دهید.
پس از گذشت یک سال از تعویض، روغنِ ترمز به طور متوسط دارای ۲ درصد آب و پس از گذشت ۱۸ ماه به ۳ درصد افزایش پیدا خواهد کرد و اگر نسبت به تعویض آن به موقع اقدام نکنید، بین ۷ تا ۸ درصد مایع روغنِ ترمز خودروی شما را آب تشکیل خواهد داد.
سه راه برای تعیین وضعیت روغنِ ترمز خودرو وجود دارد که در کشور ما رایج نیست.
اول استفاده از رفرکتومتر که با تغییر و عبور جهت نور به روشنی می تواند مقدار آلودگی در مایع را نمایان کند. یک قطره از روغن را در تستر ریخته و سپس نوار مربوطه را در آن قرار میدهیم تا مقدار مواد زائد در روغنِ ترمز معلوم شود.
دوم استفاده از نوار به روش شیمیایی؛ مواد شیمیایی موجود در روغنِ ترمز در اثر واکنش به نشانگر مسی سبب تغییر رنگ نوارهای تست و تعیین وضعیت روغن میشود.
سوم تستر الکترونیکی؛ این تستر دقیقاً مقدار نقطه جوش روغنِ ترمز را اندازه گیری می کند و اگر نقطه جوش به مرحله خطرناکی رسیده باشد پیشنهاد تعویض داده میشود.
یک روغنِ ترمز تازه حداقل نقطه جوش معادل ۲۵۰ درجه سانتیگراد دارد اما روغن ترمزی که فاسد شده و قابل مصرف نباشد نقطه جوش کمتر از ۱۶۵ درجه را داراست.
اما اگر بخواهید با چشم روغنِ ترمز خوب را از بد تشخیص دهید باید گفت روغن ترمز تازه بسیار شفاف است و رنگ روشنی دارد اما روغن فاسد و اشباع شده کدر و تیره به نظر می رسد.
طیف بسیار گستردهای از انواع روغن ترمز برای انتخاب وجود دارد. اما میتوان دو دسته اصلی برای روغنِ ترمز عنوان کرد
که روغنِ ترمز برپایه گلیکول خود به دستههای دیگری تقسیم می گردد.
باید متذکر شویم که اگر یک وسیله نقلیه تا به حال از روغن ترمز مبتنی بر گلیکول استفاده می کرده نمیتواند روغنِ ترمز بر پایه سیلیکون را استفاده کند. زیرا اگر مقدار بسیار کمی هم از هر کدام از این روغن ها در سیستم ترمز خودرو باقی مانده باشد از لحاظ شیمیایی با روغنِ ترمز دیگر سازگاری ندارد.
برای اینکه بدانید کدام روغنِ ترمز را درون اتومبیل خود ریخته و مصرف کنید بهترین راه این است که به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید و یا آن را به دست یک مکانیک ماهر و مجرب بسپارید.
روغن ترمزی که امروزه بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد در سه دسته DOT3, DOT4 و DOT5 است که مدل DOT3 و DOT4 آن بیشتر در خودروهای سواری مورد استفاده قرار میگیرد و اغلب مردم روغنِ ترمز خودرو DOT3 را با بطری زرد و روغن ترمز DOT4 را با بطری آبی می شناسند.
روغنِ ترمز DOT4 نسبت به روغنِ ترمز DOT3 از دمای جوش بالاتری برخوردار است و باید دقت کرد که با توجه به شرایط استفاده از اتومبیل و شرایط جاده و رانندگی از کدام روغن باید بهره ببریم.
در روغنِ ترمز DOT3 از ترکیبات پلی الی فاتیک تشکیل شده است و دمای جوش آن به ۲۰۵ درجه سانتی گراد می رسد، اما روغنِ ترمز DOT4 از ترکیبات استربورات تشکیل شده و دمای نقطه جوش آن به ۲۳۰ درجه سانتیگراد میرسد.
در مورد روغن DOT5 باید گفت به سبب اینکه این نوع روغن دارای نقطه جوش بالاتریست و جاذب رطوبت هم نمی باشد در موارد خاص و برای کارخانجات و صنایع خاصی مورد استفاده است.
از آنجایی که سیستم ترمز خودروها متناسب با یک روغنِ ترمز طراحی شده است نمیتوان از یکی به جای دیگری استفاده کرد و از همه مهمتر اینکه نباید این دو نوع روغنِ ترمز را با هم ترکیب و مخلوط کنید.